Czym właściwie jest ukulele?
Hmmm... po krótce, jest to instrument
muzyczny z grupy instrumentów strunowych szarpanych. Gra się
palcami, rzadziej z użyciem kostki (piórka/plektronu).
Najczęściej wykorzystywany jako instrument akompaniujący, ale również do gry
solowej Dość popularne jest określenie ,,mała giarka" - bardzo nielubiane
swoją drogą w środowisku ukulelistów. Faktycznie, można powiedzieć, że ma ono
bardzo podobny do gitary kształt, jednak różnice mogą być znaczne! Cztery
struny, niezwykle poręczny rozmiar i niepowtarzalne brzmienie składają się na
wyjątkowość tego instrumentu.
To co wszyscy lubią najbardziej, czyli trochę
historii.
Nazwa ukulele wywodzi się z języka hawajskiego w którym
słowo ukulele,
można rozumieć jako połączenie słów: ʻuku (pchła) i lele (skakać).
Pochodzenie nazwy nie jest jednoznacznie ustalone. Według popularnej opinii,
rdzenni mieszkańcy wysp nazwali tak ten instrument zafascynowani niskim, szybko
ruszającym się Edwardem Purvisem – wpływową postacią na hawajskim dworze
królewskim i wczesnym popularyzatorze tego instrumentu. Jego hawajskie
przezwisko brzmiało właśnie ukulele. Możliwe jest również, że ukulele, w znaczeniu
"skacząca pchła" odnosi się do szybkich ruchów palców muzyka na
gryfie. Jeszcze innym wyjaśnieniem jest tłumaczenie słowa 'ukulele jako
"dar, który przybył z daleka", odnoszące się do przybycia instrumentu
na Hawaje wraz z emigrantami z Madery w 1879 roku.
Budowa
Ukulele w najczęściej spotykanej formie przypomina
kształtem niewielką gitarę klasyczną. Dzieli więc z nią takie same nazewnictwo
elementów konstrukcyjnych: pudło rezonansowe z otworem rezonansowym, gryf
z podstrunnicą z
nabitymi progami zakończony główką z kluczami, struny oparte z jednej strony na
siodełku, a z drugiej umocowane do mostka. Z racji niewielkich naprężeń strun,
konstrukcja ukulele jest jednak znacznie delikatniejsza, stosuje się lżejsze
ożebrowania i cieńsze ścianki pudła, nie stosuje się prętów regulacyjnych
wewnątrz gryfu.
Rozmiary
Najpopularniejsze i najstarsze rozmiary ukulele to
ukulele sopranowe, koncertowe i tenorowe, ale istnieją również mniej popularne
warianty. Należy pamiętać, że te tradycyjne nazwy są w zasadzie mylące i
nieprawidłowe. Trzy najpopularniejsze rozmiary są strojone tak samo, więc skala
dostępnych na gryfie dźwięków jest w nich zbliżona lub identyczna, wbrew
nazewnictwu
Ukulele sopranowe
Historycznie najwcześniejszy, najpopularniejszy rozmiar
ukulele. Menzura instrumentu ma najczęściej długość 13 cali (33 cm),
podstrunica wyposażona jest w 12-14 progów[9].
Z racji niewielkiego pudła, sopranowe ukulele ma
relatywnie krótki czas wybrzmiewania dźwięku, co predysponuje je bardziej do
gry akordowej w szybkim tempie, niż do gry solo. Instrumentaliści o
ponadprzeciętnie dużych palcach mogą mieć pewne problemy ze zmieszczeniem ich
pomiędzy ciasno rozłożonymi progami. Zaletami ukulele sopranowego są
najbardziej kanoniczne dla ukulele brzmienie, poręczne rozmiary i najniższa ze
wszystkich rodzajów ukulele cena.
Ukulele koncertowe
Ukulele koncertowe wykonane z akacji. Powstało w
latach dwudziestych z potrzeby budowy instrumentu lepiej nadającego się do gry
w zespole i na scenie bez nagłośnienia. Menzura ma długość
ok. 15 cali (38 cm), ilość progów waha się
najczęściej od 14 do 16. Często wybierane jako kompromis między zaletami i
wadami rozmiarów sopran i tenor.
Ukulele tenorowe
Względnie duże ukulele
tenorowe ma menzurę o długości ok. 17 cali (43 cm) i 17-19 progów. Relatywnie
najgłośniejsze, o długim czasie wybrzmiewania i związanej z nim większej
użyteczności wysokich pozycji na gryfie, najlepiej nadaje się do gry solowej[9]. Wadami ukulele
tenorowego są mniej poręczne rozmiary i większy koszt.